Hokjes in roze en blauw en nog veel meer kleuren

Deze column heb ik vandaag voorgelezen in het radioprogramma "Uit De Kast" . Tevens is de column geplaatst op de website van "Roze Golf" van RTV Oost. 

Als iemand die al heel wat jaren meeloopt in de maatschappij durf ik te zeggen dat op een organische manier de hokjesgeest subtiel aan het veranderen is op z’n minst minder afgekaderd. De verschillende hokjes hebben een deurtje naar elkaar toe wat open kan, zeg maar. Subtiel is het sleutelwoord in deze stelling, want zoals met alle zaken die in de loop der tijden veranderd zijn, gaat het bijna onmerkbaar langzaam. En dat is meteen waar het in de huidige tijd misgaat, alles moet namelijk snel, en wel meteen, het moet nú veranderen.  Een goed voorbeeld is de discussie betreffende het sprookjesfiguur Zwarte Piet, die ongetwijfeld binnenkort weer zal oplaaien. Dit specifieke figuur is sinds mijn jeugd op, daar is dat woord weer, organische wijze veranderd van een boeman met roe en zak naar een lieve vrolijke kindervriend. En in de huidige samenleving is het tijd voor een verdere evolutie, maar dat moet geheel in de tijdgeest van nu stante pede, en dat wekt weerzin op. Want hoewel alles op afroep direct beschikbaar is, en we dat ook zo willen hebben, is het menselijke brein daar volgens mij nog helemaal niet aan toe, die houdt van geleidelijk aan, gewend als we zijn aan oude ideeën, gewoontes en gebruiken.

Wat qua hokjesgeest ook niet helpt is hoe het er in de wereld momenteel aan toegaat. Er is chaos, terreur, dreiging en er heerst angst, verwarring en argwaan, wat juist weer maakt dat een ieder zich in zijn of haar eigen hokje verschanst en min of meer met de vuist in de lucht zwaaiend naar andere hokjes allerlei beschuldigingen over en weer schreeuwt waarbij het vaak niet uitmaakt of het waarheden dan wel aannames zijn. Dat botst dus enorm, aan de ene kant de organische subtiele vervaging van het hokjesdenken en aan de andere kant de veiligheid en bekendheid van het eigen hokje wat door alles wat er om ons heen gebeurd zo vertrouwd lijkt om in te blijven zitten en aan vast te houden.

Ik moest daar aan denken toen ik van de week de totale verontwaardiging las over een tijdschrift waarop de voorkant twee zoenende meisjes stonden. Het waren bekende meisjes die ik niet kende, maar ik behoor dan ook niet tot de doelgroep van zowel de meisjes als het tijdschrift. Het ging om het tijdschrift LINDA.meiden, één van de vele spin-offs van de glossy LINDA. van Linda de Mol. Het geval was dat dit twee heteroseksuele meisjes waren die zoenden, en dat was tegen het zere been van sommige mensen in de LHBT-gemeenschap. Zij stelden dat er beter twee lesbische meisjes zoenend op de voorkant hadden kunnen worden geportretteerd. Datzelfde geluid was te horen toen vorig jaar bij eveneens een blad uit de LINDA. gelederen, L’Homo, twee heterojongens zoenend te zien waren. Moord en brand, want waarom niet twee echte homo’s?

Dit is een klein voorbeeld van het botsen van het al dan niet in hokjes denken. Ik denk: ‘wat leuk dat dit kan in deze tijd’, en ik zie er de langzame verandering van de tijdgeest in qua hokjesdenken. Maar anderen, vreemd genoeg voornamelijk uit de LHBT-gemeenschap die de hokjesgeest doorgaans te vuur en te zwaard bestrijden, vonden dit juist reden om, in het geval van die twee meisjes, een actie op touw te zetten omdat het getoonde teveel zou seksualiseren. Nou is het enige wat homo’s en lesbiennes van anderen onderscheid dan ook hun seksuele geaardheid, voor de rest leven ze hun leven als ieder ander. Maar het eigen LHBT-hokje, of specifieker het hokje ‘lesbisch zijn’ wordt hier desondanks het ageren tegen hetzelfde hokje bijna angstvallig vastgehouden. Je zou haast denken dat het er vooral omgaat dat ánderen je niet in een hokje plaatsen, maar dat je zelf er naar believen in en uit kan stappen, al naar gelang de situatie.

Het geeft al aan dat het nog wel heel lang kan duren eer de hokjes echt verdwenen zijn, en er kan zelfs zo’n tijd mee gemoeid zijn dat wij dat niet mee gaan maken. Of misschien blijven de hokjes wel, maar zal er in de toekomst meer respect en acceptatie zijn voor de hokjes onderling. Want hoewel ik een voorstander ben van zo min mogelijk hokjes is het soms ook heel goed en begrijpelijk dat je je graag verhoudt met anderen uit hetzelfde hokje.

Vanuit dat oogpunt is er bij de Nederlandse Politie een netwerk in het leven geroepen, binnen alle regionale eenheden, met de naam Roze in Blauw, die zich bezighoudt met de bestrijding van antihomoseksueel geweld en de ondersteuning van de slachtoffers daarvan. Het bestaat uit agenten die zelf homo, lesbisch of bi-seksueel zijn, en het daardoor voor LHBT’ers laagdrempeliger is om aangifte te doen van antihomoseksueel geweld. En daar kan ik me wel iets bij voorstellen, hoewel ik tegelijkertijd vind dat iedere politieman of –vrouw ongeacht zijn of haar eigen geaardheid aangiftes van iedereen moet kunnen opnemen. Op de Politieacademie wordt daar voor de nieuwe agenten ook voorlichting over gegeven en worden de gevoeligheden die het met zich mee kan brengen behandeld.

Ik denk ook dat men gedacht heeft vanuit de LHBT-gemeenschap toen Roze in Blauw in het leven werd geroepen. Als jou iets verschrikkelijks is overkomen, dan trek je, heel menselijk, toe naar je eigen groep, je eigen hokje. Als een vrouw, al dan niet seksueel, is mishandeld, kan ik me zo heel goed voorstellen dat ze die vreselijke ervaring liever vertelt aan een vrouwelijke agent. Dus als LHBT’er voel je je waarschijnlijk prettiger bij een Roze in Blauw agent om jouw traumatische gebeurtenis te vertellen. En dat kan voor meer groepen in de samenleving gelden. Een vluchteling bijvoorbeeld, die de taal nog niet spreekt en wordt mishandeld of uitgebuit kan zijn verhaal het beste doen bij een agent die zijn moedertaal spreekt. Het is daarom ook belangrijk dat er agenten zijn of komen met een migratieachtergrond.

Zo zie je de manier waarop we over onze hokjes denken aan het verschuiven is, maar het hokjesdenken is nog zeker niet verdwenen. En misschien moet dat ook wel niet, want je eigen hokje voelt vertrouwd en veilig, je kent en herkent de anderen die zich ook in dat hokje bevinden, maar zorg dat er zich aan alle zijden van het hokje een deur bevindt die open kan naar het hokje ernaast, want als je jouw hokje met je eigen kleur vermengd met de kleur van een ander hokje ontstaan er weer prachtige nieuwe kleuren.