Kerstmis

Deze column zal ik vandaag voorlezen in het programma 'Uit De Kast' van radio Capelle, dit is ook de link waar de uitzending later op terug is te luisteren. Ook zal de column gepubliceerd worden op de website van 'Roze Golf' van RTV Oost. 

De decembermaand wordt over het algemeen gezien als feestmaand. Beginnend zo halverwege november met de aankomst van Sint Nicolaas en de opmaat naar het heerlijk avondje op 5 december. Vervolgens maken we ons op voor de kerstdagen om een week later elkaar in de armen te vallen en met champagne te proosten op het nieuwe jaar en dat het een ieder weer goed mag gaan. Het is vrij veel in een korte tijd, en dat merk je aan de mensen om je heen.

Ik heb jarenlang in de detailhandel gewerkt en in december merk je aan de consumenten dat ze gestrest en kortaf zijn, want ze ‘moeten’ zoveel, althans dat vinden ze zelf. In mijn opinie moet je niks, maar kies je ervoor om december en de daarbij behorende feestdagen door te brengen zoals jij dat wilt. Dat je je daarbij door familie, vrienden en diverse media laat ophitsen om een 10 gangen menu voor 18 personen te maken, je woning om te toveren tot een visioen van licht, glinstering en engelenhaar, voor iedereen cadeautjes koopt die een schot in de roos moeten zijn en dat je naast dit alles er ook nog zorg voor moet dragen er zelf uit te zien als een Hollywoodster, ligt aan hoe ver jij het zelf laat komen.

Dat waar het met Kerstmis eigenlijk om gaat, de geboorte van het kindeke Jezus, daar hoor je in het grote geheel niet zo veel meer over. Het gaat meer over eten, cadeautjes en versieringen. Nu is het ook hoogst onwaarschijnlijk dat Jezus op 25 december is geboren, de herdertjes lagen bij nacht in het veld samen met hun kudde, en dat doet men doorgaans niet in de winter. De precieze datum van Zijn geboorte is dan ook niet exact bekend, ook het jaar niet, maar er wordt na veel studie en onderzoek vanuit gegaan dat het ergens in mei of juni moet zijn geweest.

De nadruk van met name de kerstdagen is dat men die samen viert met familie en/of vrienden onder het genot van overdadige maaltijden. Dat beeld kan voor sommige mensen die alleenstaand zijn een gevoel van eenzaamheid geven, zeker als je al die opgeklopte gezelligheid om je heen ziet als maatstaf. Dan kun je je extra eenzaam en alleen gaan voelen. Maar dat hoeft niet, je kunt ook opgelucht verzuchten dat je niet mee hoeft te doen aan al dat geren en gevlieg, en je heerlijk thuis op de bank nestellen met een goed boek of een leuke film.

In mijn jeugd was Kerstmis iets om naar uit te kijken. Mijn vader ging op 24 december om twaalf uur ’s nachts naar de nachtmis. Ik ben wel eens mee gegaan, maar meestal bleef ik thuis om met de andere achterblijvers de kersttafel te dekken. Na de nachtmis werden er eigengebakken cakes, en andere lekkernijen gegeten, waaronder beschuit met muisjes, want er was immers een kind geboren. Daarna het hoogtepunt voor mij als kind, de cadeautjes die al dagen onder de boom lagen werden uitgepakt. In mijn kinderwereld duurde kerst voor mijn gevoel heerlijk lang, dat kwam natuurlijk ook door de twee weken kerstvakantie van school. Ik kan mij niet herinneren dat we veel weg zijn geweest met kerst, meestal kwam iedereen bij ons. Oud en nieuw idem dito.

Eenmaal op mezelf zette ik de traditie van kerst voort, je borduurt immers door op wat je vanuit huis meekrijgt. Dus het eerste jaar een echte boom, dat was meteen ook de laatste keer, want wat een pestzooi met die naalden zeg! Het tweede jaar een paarlemoer witte kunstkerstboom, gekocht bij de Bijenkorf. Tegelijk met een vriendin, alleen zij kocht er allemaal blauwe versieringen voor en ik, hoe cliché, allemaal roze, inclusief de lampjes. Met alle bijpassende accessoires zag mijn woonkamer er, als ik er nu aan terugdenk, gewoon uit als een hoerenkast. Toch is die boom jaren meegegaan. Mijn laatste verloofde was iemand die ieder jaar andere versieringen wilde en de drie jaar dat wij samen de kerst hebben doorgebracht had de boom steeds een ander thema.

Gaandeweg merkte ik dat ik steeds minder om de feestdagen begon te geven, en het veel prettiger vond om die dagen in introspectief door te brengen. Nu bouw ik dat soort dagen door het jaar heen al meer in, omdat ik daar blijkbaar behoefte aan heb, maar met kerst lijkt het wel extra heilzaam te werken voor mij. Waarschijnlijk omdat het tegen het eind van het jaar loopt en ik voor mezelf het afgelopen jaar eens de revue laat passeren. Op die manier bepaal ik mijn plaats in het geheel en of ik bijvoorbeeld over sommige zaken anders ben gaan denken. Resultaat is dat ik na de feestdagen weer geheel verkwikt en vol energie het leven het hoofd kan bieden, terwijl anderen helemaal murw zijn van al die zichzelf opgelegde verplichtingen om nog maar niet te spreken over de kilo’s de ze zijn aangekomen van het overeten.

Belangrijk is dat je de feestdagen doorkomt op een manier die voor jou prettig is. Vind je dat je verplichtingen hebt waar je niet onderuit kunt, maak het dan voor jezelf en anderen zo plezierig mogelijk. Durf ook eens nee te zeggen als je ergens geen zin in hebt. Het feit dat je jarenlang met kerst voor heel de familie gekookt hebt, betekent niet dat je het tot in lengte van dagen moet blijven doen als je er geen zin meer in hebt. Stel bijvoorbeeld voor dat iedereen wat maakt, zodat jij ook tijd hebt om te genieten en niet met hoge bloeddruk boven het fornuis staat met net één pit te weinig terwijl de oven en de magnetron op volle toeren draaien.

Je mag en kunt veranderen, ook de manier waarop je kerst viert of juist niet. Zelf ben ik van de opwinding van vroeger over de kersttafel na de nachtmis en de cadeautjes langzaam gegaan naar een introspectieve kerst. Eén van de mooiste kerstliedjes over hoe de viering van Kerstmis verandert in de loop der tijd is van de Vlaamse volkszanger Stafke Fabri die in 1978 het in Vlaams dialect gezongen “Karsmis Deur De Jaore” opnam. Ik wens alle luisteraars heel fijne kerstdagen toe hoe je die ook viert en tevens een gezellige jaarwisseling. Kijk uit met vuurwerk en denk aan de dieren! 

Kerstmis 1988: De roze kerstboom.